چیرۆکی ژیانی سیاسی، مام لە شام

کۆتا زنجیرەی ژیانی سیاسی، مام لە شام، لە نووسینی عەلی شەمدین و وەرگێرانی گۆران فەتحی، لە رۆژنامەی_کوردستانی نوێ بڵاوکرایەوە. کە 50 بەش بوو. 

عەلی شەمدین چ وەک سیاسی و چ وەک نووسەری رۆژئاوای کوردستان، سەلیقەیەکی ورد و پڕ چێژی لە نووسین و بەدواداچوونی بزووتنەوەی کوردایەتیدا هەیە. 
کتێبەکەی (بزاڤی کورد لە سوریا و دیاردەی ئینشقاق 2016-1916 یەکێکە لە کتێبە باش و پڕ زانیارییەکان کە تایبەت بە بزووتنەوەی کوردایەتی لە رۆژئاوای کوردستان نووسرا بێت. تیایدا بە وردی هەلومەرجە سیاسیی و مێژووییەکانی ئەو بەشەی کوردستانی شرۆڤە کردووە، بەتایبەت قۆناغی نوێی حزبایەتی لە رۆژئاوا لە دوای دەیەی پەنجاکانەوە.
هەڵبژاردنی بابەتی ئەمجارەی لەبارەی ژیانی سیاسی مام جەلال لە مەنفا و بەدواداچوونی ئەو جموجۆڵە سیاسیانەی مام لە شام، بایی ئەوە دەکات کە بە گرنگییەوە لێی بڕوانین.

رۆڵی مام جەلال

رۆڵ و کارەکتەری مام لەم گەشتە سیاسییەی عەلی شەمدین، کاراتر و پڕ رەنگتر دەردەکەوێت. 
کاتێک دەیخوێنینەوە، تێدەگەین کە لە خەباتی نەتەوەییدا، مام جەلال چ کارەکتەرێک بووە، بیرمە کاتێک مام کۆچی دوایی کرد، رۆژنامەی واشنتۆن پۆست لە نووسینێکدا بەم جۆرە باسی لێوەکرد:(ئەو پیاوەی زۆربەی ژیانی لە خەباتدا بەسەر برد بۆ مەسەلەی کورد)
مەسەلەی کورد بۆ مام جەلال مەسەلە و کێشە گەورەکە بوو، لە یەک کاتدا بە نووسین و تیۆری سەردەم کوردایەتی دەهێنایە بەر باس و کتێب و وتاری لەبارەوە دەنووسین، بۆیە زیادەڕۆیی نییە کە بڵێم ئەدەبیاتی کوردایەتی لە دوای دەیەی شەستەکان، بەبێ باسکردنی ئەدەبیاتی سیاسی مام ناکرێت، یان دەبوو بە وەفد و سەردانی وڵاتانی دەکرد و پرسی کوردی دەبردە کۆشکە گەورەکان.

مام بیری لە بەرژەوەندیی گەلەکەی دەکردەوە

بۆ بزووتنەوەی کوردایەتی، کە ئەم بەدواداچوونەی عەلی شەمدین راستییەکەی دەسەلمێنێت، مام بیری لە بەرژەوەندیی کەسیی خۆی و پشکی سیاسیی خۆی تێدا نەکردۆتەوە، بەڵکو خەمێکی گەورەتری هەبووە. ئەویش بوژانەوەی بزووتنەوەی کوردایەتی بووە. ئەوەندەی لە دەستی هاتبێت، ویستوویەتی کورد لە هەر بەشێکی کوردستان خاوەن نوێنەرایەتی و قەزیەی نەتەوەیی خۆیان بن. بۆ ئەوە بێ بڕانەوە لە بزووتنەوەی کوردایەتی لە رۆژئاوا، لە باکوور، لە خۆرهەڵات و باشووری کوردستان، نموونەیەکی گرنگی لە پێکەوەگرێدانی خەباتی نەتەوەیی کورد پێشکەش کرد.
ئەم بەرهەمە دەبێ بخوێندرێتەوە و  بە تیراژێکی زۆریش چاپ بکرێت، تا ئەم خەباتە، ئەم چیرۆک و ماندوونەناسییە بچێتە هەموو ماڵێک و لەسەر رەفەی کتێبخانەکاندا لە ریزی پێشەوەی ئەو کتێبانە دابنرێت کە لەبارەی بزووتنەوەی کوردایەتییەوە نووسراون. 
خەباتی رۆژئاوای کوردستان ئارمانجی خۆی پێکا، ئێستا ئەوان بوون بە خاوەن دەستوور و ئیدارەی سیاسی خۆیان، کارەکتەرێکی گرنگی ناوچەکەن، بۆیە بۆ ئەو خەباتە گرنگە کارەکتەرە سیاسییەکان، ئەوانەی پشکیان لە بیرکردنەوە و رێکخستنی تواناکانی بزووتنەوەی کوردایەتیدا هەیە، هەر یەکە و بە پێی رۆڵی خۆی باس بکرێت. 

لە شامەوە زەنگی شۆڕشێکی نوێ لێدرا

پێگەی سیاسی و جوگرافی رۆژئاوای کوردستان، بۆ  سەرخستنی بزووتنەوەی کوردایەتی لە باشووری کوردستان، پێگەیەکی گرنگ و پڕ بایەخە لە مێژووی چەند دەیەی رابردوودا کە شۆڕشی ئەیلول لە باشوور ئاشبەتاڵی پێدەکرێ، شام دەبێتە شوێنی کۆبوونەوەی دڵسۆزانی کوردایەتی بۆ راوتەگبیری دووبارە دەستپێکردنەوەی شۆڕش، بۆیە یەکەم جار زەنگی دەستپێکردنەوەی کوردایەتی و بەردەوامی خەباتی نەتەوەیی لە شامەوە لێدەدرێت. 
کارەکتەری مام لە شام، چ لە رووی سیاسی و چ لە رووی پەیوەندیی سیاسی لەمێژنەی خۆیەوە، ئەو دەرفەتەی بۆ لە دایکبوونی قۆناغێکی نوێی کوردایەتی لە باشووری کوردستان هێنایە دی.
چیرۆکی مام لە شام، لەگەڵ خۆشیدا نووسینەوە و داڕشتنەوەی مێژووی چەند دەیەی رابردووی کوردە لە رۆژئاوا، خۆرهەڵات، باکوور و باشووری کوردستان، پیشاندانی رۆڵی جوامێرانەی مامە لەناو کۆی خەباتی نەتەوەیی کورد، ئەم مێژووە دەبوو بنووسرێتەوە، چونکە وەک ئیسماعیل بێشکچی دەڵێ: «دەبێ کورد خۆی بەدوای مێژووی خۆیدا بگەڕێت و لێکۆڵینەوەی لەسەر بکات» عەلی شەمدین ئەم هەنگاوە مێژوویی و گرنگەی نا، بێگومان یەکێک دەبێت لە باشترین سەرچاوەکانی ساغکردنەوەی هەندێ روودا و رۆڵی مێژوویی و نەتەوەیی سەرۆک مام جەلال.